10 feb 2008

ESPERANTA LITERATURO: LAJOS TÁRKONY

de Baldur Ragnarsson el Juna Amiko (Septembro 2002)

"Lia kolektita poemaro estas unu el la ĉefaj libroj, kiuj ankoraŭ mankas al ni." Tiel deklaris William AULD, la redaktinto de la unua eldono (1958) de "Esperanta Antologio"(1) , pri la poeto, kiun mi nun prezentas al vi. Ses jarojn poste ja aperis tiu longe atendata libro, ducent paĝoj da zorge rafinita(2) poezio. Tiam estis pasintaj kvardek jaroj, de kiam Lajos TÁRKONY debutis (3) sur la revuo "Literatura Mondo".

Lajos TÁRKONY naskiĝis en Budapeŝto en 1902, kaj tie li loĝis dum sia tuta vivo. Lia familia nomo estis Totsche, kaj antaŭ la dua mondmilito liaj verkoj aperis sub tiu nomo. Li lernis Esperanton kiel 17-jarulo kaj baldaŭ okupis sin pri tradukoj el la hungara. En 1924 li debutis kiel recenzisto(4) en Literatura Mondo, kies kunredaktoro li poste fariĝis en tiu "kverelanta (5), repaciĝa kara kamarada (6) rondo", kiel li diras en unu el siaj poemoj aludante (7) al siaj kolegoj(8) en la redakcio. Sur la paĝoj de tiu plej fama el Esperantaj kultur-revuoj Tárkony baldaŭ fariĝis unu el niaj plej sagacaj (9) kritikistoj, efektive oni povas rigardi lin la fondinto de serioza literatura kritiko en Esperanto. Liaj studoj de la ĉefaj Esperanto-verkistoj tiutempaj havas daŭran valoron. Tiuj aperis libro-forme sub la titolo "De Paĝo al paĝo" ( 1932, reeldono 1976).

La kritikaj artikoloj kaj studoj de Tárkony estas ĉiel atentindaj, sed tamen lia nomo unuavice ligiĝas al lia origininala poezio (10). Kelkaj liaj poemoj aperis en la kolekto "Dekdu Poetoj" (1934), sed estis kun lia granda poenkolekto"Soifo" (1964), ke li estis plene taksebla kiel grava poeto.

Tiu libro havas apartan pozicion (11) en la originala poezio de Esperanto en multaj rilatoj. Ĝi prezentas la tutan vivon de homo, kiu ĉiam estis fidela al siaj intimaj (12) sentoj kaj kuraĝis esprimi ilin en tia sincera maniero, kia distingas profunde personan poezion. La titolo Soifo bone servas kiel unuvorta karakterizaĵo de lia multfaceta(13) personeco, sopiro al la variaj donoj de la vivo, arto, belo kaj vero.

Tamen, laŭ informoj, lia ekstera vivo ŝajne ne estis multeventa (14). Li estis ŝtatoficisto, profesio (15) kiu verŝajne ne donis al li multan varion. Plendoj estas tamen maloftaj, kvankam multaj havas ja melankolian (16) tonon. arta kunludo de objektivaj observoj kaj subjektivaj komparoj kreas surpizajn bildojn en multaj poemoj, ekzemple en la jena poemeto, titolita La Nubo, verkita laŭ la japana versoformo tankao:

Nubo sur monto
sidigis, gasto teda,
kaj per pluvgutoj
ĝi klaĉas (17) monotone (18)
ĝis enuiĝ' osceda (19)

La poemlibro de Tárkony enhavas kelkajn ampoemojn, plejparte rezignacie (20) melankoliajn (21). Lia amo al Esperanto estis tamen la plej fidela, la plej konsola. En la poemo Esperanto li taksas la valoron, kiun tiu amata lingvo havas por li dum la militaj jaroj:

Sub peza, sufoka (22) milita atmosfero,
en mia minacata ermito (23) -ĉelo,
en kreskanta , subprema izolo,
via petola ludo rima,
via nesuperebla klaro esprima,
via serafe (24) pura, superba (25) simbolo
estas mia sola konsolo.

Lajos Tárkony mortis en 1978. Li fermis sian solan poemlibron per poemo titolita Noktiĝo . Dekvar jaroj pasis interĝia apero kaj lia morto, tamen oni sentas la finon en ĝiaj lastaj vortoj:

Al florodor' miksigaĝ
nuanco (26) velka,
supre ĉiel' brilnajla:
kovrilo ĉerka.+

La poezio de Tarkony kaj liaj kritikaj verkoj kaj tradukoj, apartenas al la plej belaj kreaĵoj de pure esperantisma kulturo.
1. antologio = kolekto de belliteraturaj verkoj | 2. rafinita = arte altkvalita | 3 debuti= unuan fojon elpaŝi antaŭ publiko | 4 recenzi = fari mallongan kritikan raporton pri verko | 5 kvereli = kolere malkonsenti | 6 kamarado = amika, reciproke respekta | 7 aludi= ne rekte mencii | 8 kunlaborantoj | 9 lerte saĝa | 10 arto poeta | 11 ĉi tie, lokon kiun okupas lia verkaro | 12 plej prokisma al la koro | 13 multflanka | 14 evento= okazaĵo | 15 salajro-dono faklaboro | 16 malĝoj-humoran | 17 sen-pri-pense parolaĉas | 18 unu-tone | 19 oscedi = malrapide eligi aeron tra la buŝo pro enuo aŭ dormemo | 20 kun ne-kredo pri sukceso | 21 plenajn de malĝojo | 22 mortiga pro aero-manko | 23 solulo, vivanta for de homoj | 24 serafo = anĝelo de plej alta rango | 25 tre belega | 26 apenaŭ videbla diferenco

3 feb 2008

30° ANIVERSARIO DE ĈEspA

Este año 2008 es demasiado importante para los esperantistas en Chile. Nuestra Asociación Chilena de Esperanto (ĈEspA) cumple en el mes de mayo, treinta años.


Fue a fines del año 1977 y comienzos de 1978, que esperantistas como Iván Mättig, Daniel Zanelli y David Alvéstegui con sus respectivos alumnos- entre otros- iniciaron la labor de reunir las voluntades y comenzar la aventura de tener un movimiento esperantista organizado en el país.


El comienzo no fue fácil, dada la circunstancias en que el país se encontraba - bajo la dictadura de Pinochet- y en la cual las sospechas entre los participantes existían, pero no obstante, todas las ideas podían estar y nadie faltaba. Algunos cursos y reuniones se efectuaron hasta que en el mes de mayo de 1978 y con motivo del centenario del idioma, se inicia la idea de formar la Asociación Chilena de Esperanto, obteniendo reconocimiento legal el 30 de junio de 1990, mediante Decreto Supremo N° 1011, tras 4 años de tramitación de la personalidad jurídica ante el Ministerio de Justicia.


Desde entonces, hemos tenidos altos y bajos, momentos de mayor actividad y de sueños invernales, y de vez en cuando, algún Encuentro Nacional : Valdivia, Santiago, Curicó y Temuco.


Ciertamente ya no podemos quedarnos dormidos, debemos actuar y presentarnos más activamente ante la comunidad nacional, realizar exhibiciones, cursos, seminarios, y llegar a convertir nuestros "Encuentros Nacionales" en verdaderos "Congresos Nacionales". Para ello debemos lograr que todos los esperantistas y los simpatizantes actuales del idioma internacional comiencen a comprometerse más activamente en pequeñas tareas, que permitan establecer "cabezas de playa" en universidades, radios, periódicos, escuelas, centros culturales, etc. Debe ser un trabajo de hormiga, constante y persistente, no importando que al principio no estimen nuestra idea valiosa, recuerden que "hasta una gota constante, rompe la roca".


Nuestro primer compromiso es efectuar cursos a nivel local, para ello dispondremos del material suficiente para que esto ocurra, como también los artículos de diarios que permitan ir mostrando el idioma y movimiento. Parte de estos artículos ya se encuentra disponible en el sitio web.


Debemos instar a los interesados en el Idioma Internacional, a abandonar la comodidad de sus asientos ante los computadores, para hacer del idioma una realidad, y comiencen a hablarlo, participando en pequeñas reuniones en la comuna, provincia y región. Y además, comprometerse en una campaña "1+1" para aumentar la cantidad de interesados en el Esperanto.


Por otra parte, nuestra Asociación carece de fondos para asumir de pronto una campaña de difusión; tampoco tenemos los recursos humanos suficientes, sin embargo, el entusiasmo está. Por ello, debemos comenzar también una campaña económica tendiente a encontrar personas que nos aporten con el dinero suficiente para poder editar folletos, afiches, manuales, posibilitar el cofinanciamiento de participación de jóvenes en eventos nacionales, etc hasta realizar nuestro sueño: tener una sede nacional!!! Esto es posible gracias a la Ley de Donaciones Culturales, en virtud de la cual personas naturales, personas jurídicas y sociedades comerciales, pueden efectuar donaciones con fines culturales, contra un descuento del 50% de la donación de los impuestos a la renta. Comencemos a buscar a estas personas y sociedades, y poco a poco juntaremos lo suficiente para establecer esa sede que soñamos.


Por otra parte, este año es importante para nosotros los esperantistas, en general, por ser este año el "año internacional de los idiomas" designado así por la Asamblea General de las Naciones Unidas y siendo UNESCO la instacia encargada de organizarla a nivel mundial y nacional en conjunto con los ministerios de educación y cultura de cada país. Es por lo tanto un momento único para presentar el Esperanto como la solución a una comunicación internacional democrática entre los hombres, y que permite un encuentro sin discriminación entre las culturas, en un plano de igualdad que los idiomas coloniales no pueden ofrecer.


Esperamos contar con tu cooperación y compromiso para desarrollar todas las tareas que pensamos planear para el presente año, pues cada uno actuando dentro de su círculo más cercano, va ampliado esa esfera y cada vez más personas van descubriendo la belleza de nuestro tan preciado Esperanto.


Amike, kaj samideane


Héctor Campos Grez


Presidente Asociación Chilena de Esperanto

17 dic 2007

REUNIÓN DE ESPERANTISTAS EN SANTIAGO

Wolazzz…
ehem…
Tengo el agrado de invitarles, damas y caballeros a una velada esperantesca (esperemos que no tan ñoña) que (además de vuestra presencia) contará con música en vivo (auspicio de Leo Varas) poesía (auspicio de Ariel Orellana) y alguna que otra propuesta que surja en el momento si es que están todos prendíos…

“¿Cuándo?” probablemente se preguntarán….Será el domingo, a 23 días del mes de diciembre a partir de las 17.30 hrs…
¿Dónde? en la intersección de Francisco Bilbao con Manuel Montt. Tomar bus 501 desde el metro Parque Bustamante.

¿El precio? una cooperación… (jugo, galletas.. o lo que sea mientras no sea tóxico ni mortal)

Se puede invitar a más gente…
ehh.. eso…
Si algo no queda lo suficientemente claro… o si se pierden, o si no saben cómo llegar.. no duden en llamar al
94635672 (yo)
82161248 (Leo)

Sí.. son los dos celulares asi que no olviden anteponer el 09.
bueno, eso…
Nos vemos!

Daniel Carrasco

14 nov 2007

LA ÉPOCA FUNDACIONAL (1900-1918)

Después de la Exposición Mundial de 1900 en París, donde se buscó también simpatizantes por el Esperanto, el movimiento creció considerablemente. Se ganó franceses con un status social algo alto, pero también en otros países hubo progresos. Se fundaron Asociaciones Nacionales por ejemplo en Suiza(1902), México (1903), Reino Unido (1904), Bélgica, Holanda (1905), Dinamarca, Alemania, Suecia, Japón (1906), Finlandia, Irlanda(1907), Austria-Hungría de habla alemana, Estados Unidos (1908), China (1909), Nueva Zelanda, Australia, Hungría, Noruega (1910/1911). Se comenzó a saber de clubes en Santiago de Chile(1903), Boston, Montevideo (1905), Pretoria, Samos (1906), Jerusalén(1907. Se crearon asociaciones de especialistas ( por ejemplos católicos, científicos, scouts, médicos), y varias revistas.

Consideremos que los esperantistas fuera de Europaeran, en la mayoría de los casos, hijos de europeos. Sólo en los años 20 más y más de no europeos aprendieron Esperanto.

El Primer Congreso Mundial de Esperanto de 1905, en Boulogne-sur-mer, no fue la primera reunión esperantista, pero no obstante sobresale por su relativa grandeza (688 participantes de 30 países).

1908 es el año más importante en esta época: Durante la crisis del Ido se fundo en Ginebra la Asociación Mundial de Esperanto. Su fundador y redactor de la revista Esperanto era el joven suizo HéctorHodler.

La tendencia completamente positiva se rompe por la Primera Guerra Mundial (1914-1918). Las fronteras se cerraron, y la correspondencia se dificultó. Aunque los miembros disminuyeron, UEA por medio del puente de correspondencia posibilitó los contactos entre los personas de diversas nacionalidades.

LOS PRIMEROS AÑOS DEL ESPERANTO (1887-1900)

En julio de 1887 apareció en Varsovia, el primer libro sobre nuestro idioma: "Internacia Lingvo. Antaŭparolo kaj Plena Lernolibro" del doctor Esperanto. El autor era un joven oculista que usó el seudónimo porque temía por su reputación. Lejzer Ludwik Zamenhof debió trabajar mucho y ahorrar una gran suma de dinero para efectuar la propaganda para su proyecto.

En 1889, editó una guía de direcciones con casi 1000 direcciones, lo que era mucho menos de lo que él esperaba al comienco. Sin embargo continuó trabajando. El mismo año apareció la primera revista esperantista, llamada "La Esperantisto" de Nurenberg, (Alemania), en 1985 apareció "Lingvo Internacia" en Upsala (Suecia). Es digna de mencionarse la primera obra traducida "Hamlet" de Shakespeare. El traductor fué Zamenhof, que usó la versión alemana, pues apenas hablaba inglés, como base para
la traducción. No es difícil encontrar los muchos errores de la traducción del Hamlet de Zamenhof, pero no podemos olvidar que el Esperanto era entonces un idioma joven aún, y poco evolucionada. Aparecieron cada vez más y más lecturas para la comunidad esperantista.

En 1894 se realizó una votación entre los suscriptores de "La Esperantisto", porque no pocos se estaban ocupando de propiciar reformas al idioma. La mayoría de los votantes decidieron dejar el Esperanto sin cambio alguno. Entre los reformistas, como consecuencia de la votación, muchos abandonaron el Esperanto, pero por lo general, permitió por otra parte dar estabilidad a la comunidad esperantista.

Entre 1888 y 1893 comenzaron los grupos locales en Moscú, Peterburgo, Vilna, Varsovia, Helsinki, Munich, Nurenberg, Málaga, Upsala, Göteborg y Sofia. Solo en 1898 se fundó en Franciala primera asociación nacional: La Societo por la Propagando de Esperanto, que era en la intención internacional, pero en la práctica, sólo francesa.

VENTA DE REVISTAS EN ESPERANTO

Si deseas adquirir revistas antiguas en esperanto, puedes contactar a Iván Mättig -fono (02)6079257 - para adquirir estas:
1.- Revista Esperanto (órgano oficial de la Asociación Universal de Esperanto). Años de colección completa 1972, 1973, 1976, 1978, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1990, 1992, 1998
Colección completa anual (11 números)......$ 2.000
Números sueltos.............................................$ 200

2.- Revista "EL POPOLA ĈINIO (órgano oficial de la Liga China de Esperanto. Años de colección completa: 1980; 1982; 1983; 1984; 1985; 1986; 1987; 1988; 1990; 1991; 1993

Colección completa anual (12 números).....$ 4.000

Números sueltos............................................$ 300

N o t a: El valor promedio de las suscripciones de:

"ESPERANTO".....................................................$ 10.000.-

"EL POPOLA CHINIO" (dejó de aparecer en 2002) $ 15.000.

PRO TIO TIU ĈI NE ESTAS
SIMPLA OFERTO, SED...."OFERTEGO"

APROVECHE LA OCASION - KAPTU LA OKAZON

PALABRAS, PALABROTAS Y OTRAS YERBAS EN ESPERANTO

Esta es una lista que originalmente tenía traducciones en inglés. el original puede verse en http://www.nettie.fi/droespo

Tradujo Daniel Carrasco

Saluton... Ĝis - hola... y chao

Trafi amikon = toparse con un amigo

HOLA!, HEJ!, ĈAŬ!, JOU!
Kio nova? = Qué hay de nuevo?

Kio okazas? = Qué pasa?
Kiel pasas?, Kiel zumas? = Qué onda?
Ĉu klakas?, Ĉu glatas? = todo bien??
Ni vidos!! = Veremos / Nos vemos
(notu: Ni vidu = veamos)
ĜIS KAJ KIS'!

Bonvolu - Porfa

Bv plaĉu! Plez! = porfa
jaŭ!, ja! Joŭ! Jeŝ! = seeeh!!! (sí!)
Enorde., okej = ok
Danks = gracias! (thanx!)

Senŝvite = sin sudor! Sin mucho esfuerzo..:P
NENIEL! = Ni cagando! (de ninguna manera)

Eco... omo - Calidad... cantidad

Na malbona, enorda, okeja, jaŭa, malaĉa = ahí no más, no tan malo

Kia estis la lastanokta? - Tute jaŭa = ¿Cómo estuvo la de anoche? - ¡Muy buena!

Jae!!! = Ya po!

jaŭze! = entretenido!
iel tiel = más o menos

pli-malpli bone = más o menos bien
kelke bone = bastante bien
loze = suavecito, facilito
glate = no hay problema
Bonege! = muy bien/bueno
Terure bone! = la raja!!!!

Inerte = flojamente,
Mave (malbone) = mal, pobremente, chanta
Mise (malĝuste) = equivocado
Vile, dure (malfacile) = pelúo, difícil
Ŝvite (malglate) = con sudor, dificultosamente
Merde = como la mierda
Aĉe = miserablemente
Kamikaze = a lo kamikaze
Limbe = haciendo limbo

Lacega, elĉerpita = agotado, pal piko
> Mi estas en finalo = Estoy muerto de cansado
> La tabako estas en la finalo = Me estoy quedando sin tabaco
> Tio estis lia finalo / fino de lia latino = Y así fue como terminó (él)
Soifega, Drenita = muerto de sed, drenado, deshidratado
Mi malsategas = estoy muerto de hambre
> Beki (manĝi) = comer
> Bekaĵo = comida

Senmona, skalpita = estar pato, en la quiebra
Ĉio en ordo = todo bien!
Splende!, superbe!, brile!= brillante!, genial!
Suverene! = extraordinario!!!
Kalme, nete, pimpe, fere! = bacán, cool!
> Prenu kalme; ne ŝvitiĝu = tómatelo con calma, no te esfuerces

Loze = suave, fácil
> prenu loze = tómatelo con calma - take it easy
Ssovaĝe! = salvaje!! Loko!
Fole! = loco!

Brave! = bien hecho!, bravo!!
U-RA!, HU-RA! = hurra!
HO MIA!, = Oh! (asombro!!)
Nu. Ja…= ah, bueno...
Tede, enuige = tedioso, aburrido
Sensuka, senspica, aŭstera = plano, fome, sin brillo

makzele - chachareando

Kio misas? = Cuál es el problema?
Ne gravas, forgesu = No importa, olvídalo
Egalas = da lo mismo!!
Ne jukas min = No me afecta, no me interesa..
Ajne… kiel ajn = whatever
Ĉiukaze = En todo caso
Hazarde = por casualidad
Alie, parenteze = cambiando de tema
Teme pri tio = a todo esto…
Flanke, temo al temo = cambiando de tema
Cetere, krome = además
Vidu = mira!
> Vidu, estas absurde = Mira, es absurdo!

Konsentite!! = trato hecho!, de acuerdo!
Pomalgrande = de a poco..
Proksimume = aproximadamente
(ek)vidu!, Kontrolu! = cháchate ésta!!
OKULUMU! / ORELUMU! / NAZUMU! / FINGRUMU! = cacha /mira esto! (con los ojos / /oreja / nariz / dedos)

Ne maltrafu! = Achúntale
EH?, KI..?, KION? = ah?.. q-qué??

HE... = eeemm
Gago (ŝercaĵo) = una talla (chiste)
Vi blagas! = Me estái weando!, Te burlas de mí


kalme - cool

Nestreĉa, leĝera, loza = calmao, relajao
Bonulo = buen tipo
Kalma ulo = un tipo bkn
Pimpulo = un tipo de actitud o vestimenta muy cool

Ŝika = chic, elegante
Ĉarma = encantador,
Spica = aliñado, colorido
Frapa = efectivo
Kiĉa = kitcsh
Stulta = estúpido

kunde - puteando

Merda (feka) = de mierda
> Via nova minidisko merdas / suĉas = Tu MD nuevo vale callampa / es una mierda!
Nura merdo = pura mierda
Paroli merdon = hablar mierda (mentiras, estupideces)
Felaĵo, Fekero = mojón, pedazo de mierda
Fiki= tener sexo, joder, follar (fuck)
Fikinda = digno de ser follado/a (sexy)
Elfiki = joder
> La mondo estas elfikita = El mundo está jodido
Fikita = jodido
Kundi = hacer enojar a alguien
> Vi ekkundas min = Estás haciéndome perder la paciencia!!
Kundiĝi = emputecerse, enojarse
Kundita = enojado
Fikiĝu!! = jódete, púdrete! (fuck you!)
Leku mian glanon = chúpalo! Lame mi
Forfikiĝu! = jódete, púdrete! (fuck off!, verfick dich!!)

bube - pandillas

Kliko = clica
Klikano = miembro de una clica

Bubo = muchacho
napero = niño
Pasumi (umi) = dar jugo… simplemente existir
Pigradi= flojear
Forseti nazon = sacarse los mocos.. meterse los dedos a la nariz
Kraĉi =
escupir
Getoskuilo =
esas radios portátiles que usan los raperos, con un gran parlante en el centro (ghetto blaster)
Parafo = tag – firma en muros
Grafitio, grafo, (murpentraĵo teme pri grafitio) = un graffitti
Ĝiskojone enuita = aburrido hasta los cojones
Trafali ekzamenon = Sacarse un rojo en una prueba ( reprobar un examen)
Kaŝ-slipeto = plagio
Blufi (en ekzameno) = copiar / hacer trampa en un examen
Esti/ sidi profunde en kraĉo/merdo = estar en graves problemas

Defingri, pinĉi (ŝteleti) = pellizcar, robar en pequeñas cantidades
FUMI = fumar
Donu la finaĵon! = Déjame un poco!.. dame la cola!
Nikotinskuiĝo = síndrome de abstinencia a la nicotina
Dinki = beber alcohol
Ebria = ebrio
Bone ŝarĝita = bien cargado
Umita = ebrio/drogado
Krapulo (postebrio) = el hachazo, la caña, resaca
Vomi = vomitar
Vomaĵo = vómito
Tilti (perdi konscion) = perder el conocimiento, que se te apague la tele!
Sobriiĝi = Volverse sobrio

stratbatale - pelea callejera

> Mi pugnumos vian vizaĝon! = Golpearé tu cara a puños!
Pugno-feraĵo =
EK! = vamos!... ven pa'cá po!

Arde!!!! - Enojado!!!

DIABLE!, INFERE!, DAMNE!, SAKRE!, MERDE!, MERDON!, FEK, STERKO!, PORKA MADONO! = Puta la weá!!... Diablos!.. Demonios!
KUNDE!, FIK!, FAK!= fuck!
FIK NE! = NO!!! (fuck no!)
> Mi merdas sur tion = Me cago en eso!
> Mi fajfas (pri io) = No me interesa!
> Ne jukas min = Me da lo mismo
> Iun tagon mi exigos lin = Algún día, lo despacho (lo mato)


Akri, bojaĉi, boji (kvereli)
= discutir
> Ĉu mi brajligu tion por vi? = Te lo dibujo??

> Ĉu vi kaptis la aludon? = Entendiste la indirecta?
> Komprenite?; Ĉu vi kunsekvas? = entendiste?
> Ĉu vi ankoraŭ ne aŭdas la sonorilon? = Todavía no te suena?
> Melku vian cerbon = tu cerebro??
> Joŭ, ĉu vi kaptas, amiko? = oye, wn… me cachái??
> Ne ĉiam gurdu la samon = deja de molestar con lo mismo
> Mi estas ĝisgorĝe plena je tio/satas je tio/havas stomakon plenan je tio = Estoy hasta la coronilla
> Tio estis la hoko sur la u = Esa fue la gota que llenó el vaso!!
> Ne ŝovu nazon en fremdan vazon (au: 'pugon') = no te metái en cosas ajenas

> Kion diable vi umas? (au: faraĉas) = Qué chucha estái haciendo??
> Kion vi kvakas? = Por qué te quejái?
> Ĉesu plendi! = Deja de quejarte!!
Ĉit!.. Fermu la buŝon! = Cierra la boca!
Misiĝu!, Batu la brikojn!, Iru promeni!!, Iru en arbaron!, = Piérdete, ándate, córrete!

TABUAJ VORTOJ EN ESPERANTO

Naŭ enkondukaj frazoj

Nek Zamenhof nek la aliaj pioniroj de lingvo Internacia en siaj verkoj uzis obscenajn vortojn, kvankam ĉiuj ili klopodis fari el Esperanto realan lingvon.
Unue la tabuaj vortoj publike aperis en "Sekretaj Sonetoj" de Peter Peneter en 1931(?). Post kvardekkvinjara ekzistado Esperanto fariĝis plenrajta lingvo samkiel la naciaj.
Sed la vortaroj, kie i.a. estas tabuaj vortoj, ne multenombras. Ankoraŭ la esperantistaro hontas...
Ĝis nun la plej seriozan kontribuon por la sistemigo de la obscenaj vortoj kaj esprimoj faris Renato Corsetti per "Knedu min, sinjorino" kaj "Propono por kromvortaro".
La vortaro, kiu nun estas en viaj manoj, daŭrigas la esploradon kaj pliriĉigas la tabuajn vortojn en Esperanto. La ekzemploj pruvas, ke la lingvo povas esprimi ĉion, eĉ la plej intiman. Ili montras, ke la obscenaĵoj troveblas en la literaturo, sur la strato aŭ en la lito...

Mallongigoj

GV = ĝenerala vortaro - normala vorto
Jar = ĵargono - pika vorto, kiu ne uzindas en pruda konversacio
Neo = neologismo - proponita vorto far aŭtoro, apenaŭ uzata
Mit = mitologio
Sci = scienca - faka (ofte medicina) vorto
* = verbo netransitiva
=> = verbo transitiva
-> = vidu (en la okazo, ke la vorto estas lingve malrekomendata)
Kp = komparu
pp = parolante pri

KOLEKTIS LA VORTAĈOJ DANIEL CARRASCO

Esperanta-Esperanta Tabua Vortaro

  • adulti (GV, *) sekse malfideli, trompi (Kp: kokri)
  • sangadulto incesto
  • viradulto 1. sodomio. 2. pederastio
  • afodio (Sci) skarabo, kiu vivas en fekaĵoj
  • afrodizio (Sci) eksciteco de la seksorganoj
  • afrodiziaĵo afrodizianta substanco
  • malafrodizio pli-malpli kompleta manko de seksa ekscitiĝo
  • agapo (Neo) amfesteno, komunia festo
  • ajdeso -> ajdoso
  • ajdoso (GV) moderna venusa plago
  • ajdosoo -> ajdoso
  • amori (GV, *) sekse ami
  • anafrodizio (Neo) malafrodizio
  • androgino (Sci) duseksulo (ankaŭ: hermafrodito)
  • anuso (GV) trafekejo
  • ascendi (Jar, =>) supreniri (ankaŭ iun)
  • bakanalo (GV) bakĥanalio, orgio
  • bakĥanalio (Mit) orgia festo de Bakĥo en Romo; tumulta orgio
  • bakĥantino (Mit) adorantino posedata de Bakĥo en ties orgia kulto
  • balano (Sci) glano
  • bibio (Sci) muŝo, kiu infestas ekskrementon
  • biseksa (Neo) ambaŭseksa
  • blenoragio (Sci) inflamo de viraj aŭ inaj generiloj
  • blenoreo (Sci) kronika blenoragio (= vezika kataro)
  • bordelo (GV) amordomo
  • bordelisto posedanto de bordelo
  • bugri (Jar, =>) anuskoiti (ankaŭ: sodomii)
  • buĥto (Jar) virina vulvo
  • buŝino (Neo) virina vulvo
  • cico (GV) mampinto
  • cirkumcidi (Sci, =>) detranĉe liberigi la glanon
  • ĉasta (GV) detenanta sin de seksrilatoj, evitanta volupton
  • ĉiĉo (Neo) 1. virino. 2. virina vulvo
  • ĉjo-knabino (Jar) vireca samseksemulino
  • ĉuro (Jar) spermo
  • ĉuri (Jar, *) orgasmi (ĉe la viro)
  • defeki (Sci, *) -> feki
  • deflori (Jar, =>) senvirgigi
  • diareo (Sci) oftaj kaj likvaj fekoj (Kp: lakso)
  • ejakuli (Sci, *) spermĵeti
  • ejakulacii -> ejakuli
  • eksciti (GV, =>) fari tre intensa la funkcion de korpa organo aŭ senso
  • ekscizi (Sci, =>) forigi per tranĉa instrumento
  • ekshibicio (Sci) obsedo senpudore elmontri seksorganojn
  • ekzibi (Jar, *) ekshibicii
  • ekskremento (Sci) substanco forkondukita de la organismo (urino, ŝvito kaj ĉefe fekaĵo)
  • erekti (Sci, =>) pligrandigi kaj rigidigi
  • eretismo (Sci) eksciteco de organo
  • eroto (GV) seksa impulso
  • erotogena kapabla estigi erotajn sencajojn
  • erotismo ekscesa aŭ patologia emo al seksaj aferoj
  • erotologio scienca studo pri la eroto aŭ perversioj
  • erotomanio erota obsedo
  • erotika (GV) esprimanta aŭ alvokanta seksan volupton
  • erotiko la amora arto
  • eŭnuko (GV) kastrita viro
  • faluso (Jar) servopreta kaco
  • feki (GV, *) ekskrementi (ankaŭ: kaki, merdi)
  • ferdo (Neo) vidu: ferdinando
  • ferdinando (Neo) familiara nomo de la peniso (ankaŭ: ferdo, francisko)
  • fetiĉismo (Sci) voluptodona altiriĝo al vestaĵoj aŭ aliaj objektoj
  • fiki (Jar, =>) sekskuniĝi (vidu la soneton XXXV)
  • fimozo (Sci) mallarĝeco de la prepucia ringo
  • flatulenco (Sci) akumuliĝo de gasoj precipe en la stomako kaj intesto
  • fluti (Jar, =>) midzi
  • forniki (Neo, =>) malĉaste ami, malĉaste seksumi
  • fotri (Neo, =>) koiti (pp maskloj)
  • francisko (Neo) familiara nomo de la vira peniso (ankaŭ: ferdo, ferdinando)
  • frandzi -> franzi
  • franzi (Jar, =>) piĉleki (Kp: midzi, sesdeknaŭi)
  • frigida (Sci) sekse inerta, malafrodizia (Kp: impotenta)
  • ftiro (Sci) pubpediko
  • ftirio -> ftiro
  • furzo (GV) anusa eligo de haladzo
  • gadmeso (Neo) artefarita peniso
  • garzono (Neo) njo-knabo
  • gejo (Jar) samseksemulo
  • gejŝo (GV) eleganta plezurodonantino en Japanio
  • geŝo -> gejŝo
  • generi (GV, =>) fiki, sed efike
  • glano (Jar) peniskapo
  • gluteo (GV) sidvango
  • gonokoko (Sci) mikrobo kaŭzanta blenoragion
  • gruva (Neo) amor-veka
  • ĝigolo (Neo) juna amisto, vivtenata de pli maljuna virino
  • havi (Jar, =>) fiki, koni, posedi
  • hermafrodito (Sci) duseksulo (ankaŭ: androgino)
  • hetajro (Neo) helena kulturita kaj altsocieta prostituitino
  • himeno (Sci) karnoprotektilo ĉe virgulinoj
  • homoseksuala -> samseksama
  • impotenta (Sci) sekse nekapabla (Kp: frigida)
  • incesto (GV) seksrilatoj inter proksimaj samfamilianoj (ankaŭ: sangadulto)
  • ingveno (GV) korpoparto inter la subventro kaj la femuro
  • inkubo (Mit) diablo, kiu alprenis formon de viro por kuniĝi kun virino (Kp: sukubo)
  • inocenta (Neo) puranima, nekonscia pri ekzisto de fimoralo
  • insemi (Neo, =>) fekundigi, ensemi
  • insinui (Neo, =>) milde, preskaŭ nerimarkeble enŝovi
  • intumeski (Neo, *) ekŝveli
  • jonio (Mit) piĉo, kiel objekto de kulto ĉe la hinduoj
  • kaco (Jar) peniso
  • kacingo kondomo
  • kacujo pantalonfendo
  • kaki (Jar, *) feki
  • kakaceto (Neo) infana kaco
  • kastri (GV, =>) senigi je generivo
  • klimakso (GV) plej supra punkto, apogeo (Kp: orgasmo)
  • klimaktero (Sci) malfacila periodo de la virina vivo, komenciĝanta post la menopaŭzo
  • klistero (Sci) enigo de likvaĵo tra la anuso por faciligi la defekon aŭ por nutri
  • klirtoro (Sci) ina erektiĝema organo ĉe la vulvo
  • klozeto (GV) necesejo kun akvoŝpruco (Kp: latrino)
  • koiti (GV, *) sekskuniĝi
  • kojono (Jar) ĉurovo, testiko
  • kokri (Jar, =>) adulti
  • koni (Jar, =>) sekse koni
  • koncepcii (Neo, *) gravediĝi senmakule
  • koncipi (Neo, =>) gravedigi (Kp: generi)
  • kondomo (GV) kontraŭgenera aŭ -kontaĝa kackapuĉo (ankaŭ: kacingo, penisingo)
  • kondono -> kondomo
  • konkubi (GV, *) vivi kune sed ne geedzigite (pp viro kaj virino)
  • konstipo (GV) mallakso
  • kontracepcio (Neo) metodo celanta laŭvolan nefekundecon
  • kontracipa (Neo) malhelpanta la koncipiĝon
  • kopuli (Sci, *) koiti
  • kopulacii -> kopuli
  • kundo (Neo) vulvo
  • kurtizano (Neo) virino malmorale kondutanta, sed klera kaj sprita
  • kuŝi (Neo, *) sekskuniĝi en horizontala pozicio
  • lakso (Sci) laksiga malforteco de la intestoj
  • laksi (GV, *) likve merdi (Kp: diareo)
  • langumi (Jar, =>) leki ies seksorganojn
  • lasciva (GV) voluptama
  • latrino (GV) necesejo sen akvoŝpruco (Kp: klozeto)
  • lesbo (Jar) samseksemulino
  • lesbanino -> lesbo
  • libido (Sci) seksimpulso
  • lingamo (Mit) peniso, kiel objekto de kulto ĉe la hinduoj
  • lipoj (Jar) moveblaj karnorandoj de la piĉaperturo
  • lubriki (GV, =>) meti substancon speciale glitemigan sur frotanta surfaco por faciligi la glitadon
  • lueso (Neo) sifiliso
  • lupanaro (Neo) publikulinejo
  • mamo (GV) elstara parto de la brusto
  • maritorno (Neo) malbela, malpura virino
  • masoĥismo (Jar) volupto el kruelaĵoj trudataj de amat(in)o
  • masoĥisto (Jar) masoĥismulo
  • masturbi (GV, =>) seksvolupti sola
  • meleno (Sci) anusa eliro de nigra sango
  • melki (Jar, =>) eltiri la lakton el viro
  • menado (Mit) freneziĝe ekscitita bakĥanino
  • menopaŭzo (Sci) fino de la menstrua funkcio
  • menstruo (GV) monata sangelfluo ĉe virinoj (ankaŭ: monataĵo)
  • merdo (Jar) fekaĵo
  • meretrico (Neo) romia prostituitino
  • merkino (Neo) artefarita piĉo
  • midzi (Jar, =>) penissuĉi, buŝkoiti, fluti (Kp: franzi, sesdeknaŭi)
  • nano (Neo) vira organo
  • nato (Neo) gluteo, sidvango
  • necesejo (GV) ejo por feki kaj urini
  • necesabo (Neo) tie, kie oni sidas por feki, fekpelvo
  • nekrofilio (Sci) perversa emo al sekskuniĝo kun kadavroj
  • nimfo (Sci) vulva lipeto
  • nimfomanio virina afrodizio (Kp: satiriazo)
  • njo-knabo (Jar) ineca virsamseksemulo
  • notora (Neo) konata (kun aĉa nuanco)
  • nupto (Neo) geedziĝo, seksa pariĝo
  • oaristo (Neo) poemo de ama interparolo
  • obscena (GV) krude ofendanta la pudoron
  • onani (Sci, =>) masturbi
  • onanismo (Sci) memerotismo
  • organo (Jar) seksorgano
  • orgasmo (GV) amvolupt-kulmino (Kp: ĉuri)
  • orgio (GV) manĝa, drinka aŭ seksa diboĉo
  • orifico (Neo) enira aŭ elira aperturo
  • oskuli (Neo, *) kun(kisi)
  • ovo (Jar) testiko, kojono
  • ovoido (Sci) globoforma medikamentaĵo, enmetota en la vaginon (Kp: supozitorio)
  • palpi (Jar, =>) karesi per manoj
  • pandaro (Neo) homo, kiu aranĝas por aliaj sekretajn amaferojn
  • pederasto (Jar) pederastiulo
  • pederastio (GV) 1. seksinklino al junaj knaboj. 2. samseksamo (malŝate)
  • pejorativa (Neo) havanta tendencon fiigi (aŭ -iĝi), aĉigi (aŭ -iĝi)
  • peniso (GV) vira seksorgano
  • perineo (Sci) korpoparto inter la anuso kaj la skroto aŭ la vulvo
  • perversio (Sci) devio de la seksa instinkto
  • piĉo (Jar) vulvo
  • piĉjo -> piĉo
  • pinupulino (Neo) spice alloga belulino
  • pipiĉeto (Neo) infana piĉo
  • pipinjo (Neo) piĉo (karese)
  • pisi (GV, *) urini
  • poluo (Neo) polucio
  • porna (Jar) pornografia
  • pornografia (GV) pritraktanta malĉastajn temojn
  • posedi (Jar, =>) fiki, havi, koni
  • pranci (Neo, *) stariĝi (pp kaco)
  • prepucio (Sci) haŭto, falde ĉirkaŭanta la glanon
  • Priapo (Mit) greka dio de la fekundeco, prezentita kun grandega peniso
  • priapismo (Sci) forta kaj dolora penis-erektiĝo
  • prostitui (GV, =>) vendi sekson
  • prostitucio -> prostituado
  • pruda (GV) ĉasta
  • puo (Neo) furzo (vidu la soneton XXXII)
  • pubo (GV) harkovrita parto de la ingveno
  • pucelo (Neo) (juna) virgulino
  • pudendo (Sci) korpoparto inter la pubo kaj la anuso
  • pudoro (GV) kaŝemo de seksaj aferoj
  • pugo (Jar) postaĵo
  • puto (Jar) viro, kiu sin prostituas; vira putino
  • putino (Jar) prostituitino, ĉiesulino
  • rakahuto (Neo) speco de nutra fekulo
  • retikulo (Neo) skroto
  • rufiano (Neo) diboĉulo
  • sadismo (Jar) volupto el vidado aŭ farado de kruelaĵoj
  • sadisto (Jar) sadismulo
  • sadomasoĥismo (Jar) kuvoluptado de sadisto kaj masoĥisto
  • safismo (Sci) virina seksimpulso al alia virino
  • safismulino lesbo
  • satiro (Neo) satiruso
  • satririo (Neo) satiruso
  • satiriazo (Sci) vira afrodizio (Kp: nimfomanio)
  • satiriozo (Neo) satiriazo
  • satiruso (Neo) homo cinike voluptama
  • sekso (GV) 1. seksorgano. 2. seksumo
  • seksumi (Jar, *) amori
  • semo (GV) ĉuro
  • sesdeknaŭi (Jar, *) buŝa interlekado aŭ seĉado de la seksorganoj (Kp: franzi, midzi)
  • sifilo (Neo) sifiliso
  • sifiliso (Sci) kontaĝa venusa malsano
  • sino (GV) oportuna korpoparto por sursidi
  • skopofilio (Sci) anstataŭigado de seksaj rilatoj per ilia rigardado (Kp: vuajerismo)
  • skoptofilio -> skopofilio
  • skroto (Sci) kojonujo
  • sodomismo (GV) sodomio
  • sodomio (GV) vira sekimpulso al alia viro
  • sodomii (GV, *) bugri
  • spermo (GV) virlakto, ĉuro
  • spozo (Neo) viro edziĝonta aŭ ĵus edziĝinta
  • sterko (GV) brutaj ekskrementoj, miksitaj kun pajlo por plibonigi la grundon
  • stimuli (GV, =>) plivigligi la funkciadon de korpa organo
  • stupro (Neo) malvirgigo (Kp: deflori)
  • suĉi (Jar, =>) suĉi ies penison, midzi (Kp: franzi)
  • suĉumi (=>) suĉi
  • suko (Jar) fluidaĵo el vagino
  • sukubo (Mit) diablo, kiu alprenis formon de virino por kuniĝi kun viro
  • supozitorio (Sci) medikamentaĵo, metata en la anuson por faciligi la defekon
  • ŝaperono (Neo) akompananto de gejunuloj por certigi ĉastan konduton
  • tabuo (GV) moro, laŭ kiu iuj aferoj estas nefareblaj
  • testiko (Sci) ĉurovo
  • tremp(ad)i (GV, =>) (longatempe aŭ ripete) malsekigi en likvaĵo
  • trepidi (GV, *) tremi laŭ etaj skuoj
  • tohuvabohuo (Neo) ĥaosa malordo, kiel en la Esperanta vortaro
  • tribadismo (Sci) safismo
  • uk (Neo) sufikso por kastrita besto
  • urino (GV) pisaĵo
  • uroĉo (Neo) virina mamo konsiderata kiel bela objekto
  • uŝi (Neo, =>) orelfiki
  • vagino (Sci) kanalo inter la utero kaj la vulvo
  • vampo (Neo) seksalloga virino, kiu ekspluatas la virojn
  • venera (Sci) venusa (pri malsanoj)
  • venerea -> venera
  • venusa malsano (GV) malsano sekse transdonebla
  • violenti (Neo, =>) perforti, seksatenci
  • virga (GV) ankoraŭ ne fiki(n)ta, ne stuprita
  • volupto (Sci) seksardo
  • vuajerismo (Jar) skopofilio
  • vukro (Jar) merdo
  • vulvo (Sci) virina seksorgano
  • zigoto (Sci) fekundigita ovocelo en la utero
  • zizinjo (Neo) kaco (karese)
  • zoofilio (Sci) seksimpulso al bestoj

30 oct 2007

CURSO DE ESPERANTO EN SANTIAGO



Aquí tenemos las primeras fotos del curso de esperanto organizado por la sección juvenil de la Asociación Chilena de Esperanto en el centro cultural El Ateneo (Av. Gral Bulnes Nº60, Metro República) desde el viernes 5 de octubre hasta el 23 de noviembre de 16.30 a 18.00 hrs. La inscripción tiene un costo de $1000 informaciónes al 9-4635672. Los interesados deben llamar primero por teléfono, dado que pronto se cambiará de lugar.
De haber más interesados, se hará otro curso, y en distintos horarios.
Posted by Picasa